Phong tục ăn Tết Đoan Ngọ là một nét đẹp truyền thống văn hóa lâu đời tại Việt Nam. Các món ăn không chỉ thể hiện sự đa dạng vùng miền mà còn mang theo những giá trị tâm linh và quan niệm sâu sắc. Cùng giải mã giấc mơ tìm hiểu thêm về cách mà người dân ở ba miền chuẩn bị và thưởng thức bữa ăn Tết Đoan Ngọ trong bài viết dưới đây.
Mục Lục Bài Viết
Phong tục ăn Tết Đoan Ngọ của người miền Bắc
Trong ngày này, người dân ở miền Bắc thường tôn vinh giá trị văn hoá dân tộc thông qua mâm cơm cúng với các món ăn truyền thống như:
Cơm rượu nếp
Món cơm rượu nếp là một phần không thể thiếu trong mâm cúng. Món ăn này được ưa chuộng bởi quan niệm rằng nó có khả năng “tiêu diệt” sâu bọ và loại bỏ ký sinh gây hại cho cơ thể con người.
Đặc trưng trong phong tục ăn Tết Đoan Ngọ ở miền Bắc là nếp cái hoa vàng. Để nếp ngon, phải lựa chọn những hạt nếp nguyên vỏ cám to, tròn và đều màu. Ngoài ra, món cơm rượu nếp cẩm cũng là món ưa thích ở miền Bắc. Nó có vị ngọt ngọt cay cay lan dần xuống bụng, tạo ra cảm giác khoan khoái và dễ chịu.
Bánh gio
Bánh gio hay còn gọi là bánh tro, là món ăn kết tinh của đất trời. Quá trình làm bánh gio đòi hỏi sự tỉ mỉ và lựa chọn nguyên liệu cẩn thận. Gạo phải là những hạt gạo mẩy nhất, thơm ngon và đều hạt. Nước gio để ngâm bánh cũng phải làm từ gio than thu được sau khi đốt cháy một số loại thảo mộc, sau đó pha thêm một chút nước vôi.
Những chiếc bánh gio có màu sắc hổ phách óng ánh, trong suốt và có độ mềm dẻo đặc biệt. Khi thưởng thức chúng, vị ngon và hương thơm sẽ tạo ra một bản hòa tấu ngọt ngào trong khoang miệng.
Phong tục ăn Tết Đoan Ngọ của người miền Trung
Buổi sáng của Tết, người dân thường thực hiện các hoạt động tâm linh như cúng ông Táo và thổ thần. Đây là dịp để xua đuổi tà ma, loại bỏ điều xấu, tạo điều kiện tốt cho cuộc sống. Mâm cơm cúng của người miền Trung bao gồm các món ăn sau:
Cơm rượu
Trong phong tục ăn Tết Đoan Ngọ miền Trung, cơm rượu chế biến theo phương pháp lên men cổ truyền. Để tạo ra những viên cơm nếp nguyên miếng thơm ngon, người ta sử dụng nếp ngỗng cũ màu trắng đục.
Nếp này phải vo sạch, ngâm nước trong 8 giờ. Đặc biệt, nếp được hấp hai lần giúp đảm bảo hạt nếp chín mềm từ bên trong ra ngoài. Khi ăn, người dân sẽ thêm đá vào cốc và cùng với cơm rượu nếp, thưởng thức hương vị đặc biệt.
Thịt vịt
Thịt vịt là món ăn không thể thiếu trong phong tục ăn Tết Đoan Ngọ của người miền Trung. Người Việt xưa tin rằng thịt vịt có tính mát, việc tiêu thụ nó vào ngày nóng của Tết sẽ làm cơ thể mát mẻ suốt cả năm.
Chè kê
Đây là một món ăn đặc biệt có liên quan đến người dân gốc Huế và Quảng Nam. Thời gian Tết diễn ra thường chạm trán với mùa kê, do đó, người dân Huế thường chế biến chè kê để cúng ông bà tổ tiên.
Phong tục ăn Tết Đoan Ngọ của người Nam
Người miền Nam có mâm cơm cúng truyền thống đa dạng và phong phú hơn 2 miền còn lại. Dưới đây là một số món ăn truyền thống đặc biệt của người dân trong dịp Tết Đoan Ngọ.
Cơm rượu
Trong Nam, cơm rượu phải vo thành những viên tròn trước khi ủ. Rượu dậy mùi sẽ thêm nước đường để tạo hương vị đặc biệt. Người dân thường ăn cơm rượu kèm với xôi vò giống như xôi chè ở miền Bắc.
Chè trôi nước
Món ăn này là những viên chè tròn to, làm từ bột nếp trắng và nhân đậu xanh thơm bùi. Chè thường được ăn kèm với nước đường gừng, nước cốt dừa. Thêm chút gừng giã nhỏ và vừng vào món này sẽ tạo ra một hương vị thú vị.
Bánh ú bá trạng
Đây là món bánh làm từ gạo nếp, là món ăn truyền thống trong phong tục ăn Tết Đoan Ngọ của người Nam. Bánh bá trạng tương tự như bánh tro nhưng to hơn, làm từ gạo nếp và có nhân đa dạng như nhân đậu xanh, nhân lá dứa. Bánh thường được gói trong lá tre, lá sen, hoặc lá chuối tạo ra hương thơm và mùi vị riêng biệt.
Bánh lá dứa
Là món ăn ngon và đẹp mắt, làm từ lớp lá dứa tươi xanh. Món này thường xuyên được dùng trong các dịp lễ hội truyền thống.
Chè bột lọc
Một món chè đặc biệt với lớp vỏ ngoài là bột lọc mỏng và bên trong là nhân đậu phộng tươi ngon, thường có thêm nước cốt dừa tạo mùi vị độc đáo.
XEM THÊM: Khám Phá Những Phong Tục Của Người Theo Đạo Thiên Chúa
Phong tục ăn Tết Đoan Ngọ thể hiện sự đa dạng vùng miền và giá trị truyền thống đặc biệt của người Việt. Mỗi miền mang đến mâm cơm cúng với những món ăn riêng biệt, nhưng cùng chung mục tiêu là tôn vinh truyền thống. Đây là một cơ hội quý báu cho gia đình quây quần, chia sẻ yêu thương và biểu đạt lòng biết ơn đối với tổ tiên.